Dünya, WikiLeaks’tan sonraki en büyük sızıntı olan Panama Belgeleri’ni konuşuyor

Dünyanın gizliliğe verdiği önemle bilinen hukuk firmalarından Panama merkezli Mossack Fonseca hukuk ofisine ait 11.5 milyon belge, 78 ülkeden 107 ayrı medya kuruluşuna servis edildi. Belgelerde politikacıların, ünlülerin ve zenginlerin kara para aklama, vergi kaçırma gibi bilgileri yer alıyor. Yayınlanan offshore hesaplar arasında Putin'e yakın isimler de var. Belgelerde Rusya dışında İzlanda, Azerbaycan, Pakistan, Ukrayna ve Suudi Arabistan gibi ülkelerdeki ünlü politikacılar ve patronların bilgileri de bulunuyor. Dünyaca ünlü Arjantinli futbolcu Messi bile var.

Dört bakanı ile birlikte belgelerde adı geçen İzlanda Başbakanı Sigmundur David Gunnlaugsson istifa etmeyi düşündüğü haberleri gelirken, ülkede erken seçim çağrısı yapıldı.

Alman "Süddeutsche Zeitung" gazetesi tarafından elde edilen belgeler, Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu (ICIJ) tarafından açılan web sitesinde yayınlandı. İngiliz The Guardian gazetesinin manşet haberi tam sayfa yayınladı.

Birbirinden ünlü isimlerin vergi kaçırmak için kullandıkları banka hesapları ile bir takım hukuki belgelerin yer aldığı sızıntılarda Türkiye'den de 101 firma ve bağlantılı bazı kişilerin isimleri geçiyor.

Panama merkezli hukuk firması Mossack Fonseca sızan dosyaların yaklaşık 2.6 terabayt büyüklüğünde olduğu açıklandı. İddialara göre belgeler 40 yıllık bir süreyi kapsıyor ve yaklaşık 210 bin şirket hakkında bilgiyi içeriyor.

Belgeler, Panamalı hukuk firmasının, müşterilerinin para aklamasına, ambargoları delmesine ve vergi kaçırmasına yardımcı olduğunu gösteriyor. Firma yetkilileri ise 40 yıldır faaliyet gösterdiğini ve bugüne kadar herhangi bir illegal iş yapmadığını söylüyor.

Kimler Var?

Belgelerde kimisi halen görevde olan 12 ülkeden 72 devlet liderinin ismi yer alıyor. O liderlerden biri Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin. Putin'e çevresindeki bazı isimlerin 1 milyar dolar aklayan bir Rus bankasıyla yakın ilişkilerinden söz ediliyor. Belgelerde adı geçen diğer ünlü isimlerden bazıları, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Mısır'ın eski Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, öldürülen Libya lideri Muammer Kaddafi ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad. Belgelerde İzlanda, Pakistan başbakanları ile Ukrayna Cumhurbaşkanı bazı bakanlar ve Suudi Arabistan Kralı'nın isimleri de bulunuyor.

Para Döngüsü Putin'e Kadar Ulaşıyor

Dünyanın en büyük dördüncü offshore hukuk firması Mossack Fonseca'ya ait belgelerde, Putin'e ulaşan para döngüsü var. İddialara göre Putin'in Panama'da 2 milyar dolara yakın parası bulunuyor.

Putin’in Başı Dertte

2 milyar dolar değerindeki yolsuzluk iddialarıyla ilgili daha önce görülmemiş belgelerin sızdırılmasıyla ortaya çıkan skandal, Putin’in gizli bir çember içinde parayı çevirdiği ve "çember üyelerinin" birden inanılmaz derecede servet edindiklerini gösteriyor.

Kayıtlarda Putin'in isminin hiçbir şekilde geçmemesine rağmen, "arkadaşlarının" Putin'in yanlarında olduğunu ve "kazançlarına güvence" olduğunu kabul ettiği görülüyor.

Belgeler ise Putin'in bu paradan yararlandığını ima ederken, "arkadaşlarının serveti Putin’in harcamalarında ortaya çıkıyor" deniliyor.

Belgelerin, en büyük dördüncü offshore hukuk firması Mossack Fonseca’nın veri tabanındaki sızma sonucunda elde edildiği açıklandı.

Panama’da başlayan izlerin Rusya üzerinden, İsviçre ve Kıbrıs’a ulaştığı görülüyor. Belgeler, Putin’in küçük kızı Katerina’nın 2013 yılında evlendiği özel bir kayak tatil merkezini de kapsıyor.

Guardian'ın ortaya çıkardığı "Panama belgeleri"nde Putin’in en yakın arkadaşı olduğu bilinen Sergei Roldugin ismi göze çarpıyor. Roldugin, Putin’i daha sonra eşi olacak Lyudmila ile tanıştıran ve kızları Maria’nın "vaftiz babası" olarak biliniyor.

Bank Rossiya

Yayınlanan belgelere göre, Putin ve arkadaşları ile yakından ilişkili olan Banka Rossiya, şüpheli bulunan milyarlarca dolarlık denizaşırı işlemleri gerçekleştirdi.

İsviçreli Avukatlar

Dietrich Baumgartner ve Ortakları adlı hukuk firmasının avukatları, Bank Rossiya ile Mossack Fonseca arasında aracılık yaptı.

Mossack Fonseca

Panamalı bir hukuk firması olan Mossack Fonseca, Roldugin ile bağlantı olan Sandalwood ve birçok denizaşırı hesabı sisteme kaydederek parayı dolaşıma sokuyor.

Kıbrıs Rus Ticaret Bankası (RCB)

Rusya’nın Devlet Bankası olan VTB’nin bir iştiraki olan RCB, Sandalwood’a tek kalemde teminatsız 650 milyon dolar kredi kullandırıyor.

Sandalwood Continental Ltd

Sandalwood, Britanya Virjin Adalarında kurulmuş bir şirket. 2009 ila 2012 yılları arasında 1 milyar dolardan fazla kredi ve devlet bankaları ile diğer denizaşırı hesaplardan gelen nakit parayı kullanmış.

Ozon

Ozon, St. Petersburg dışında bulunan özel bir kayak merkezinin sahibi. 2010 ve 2011 yılında Sandalwood Ozon’a 11.3 milyon dolar aktardı. Putin’in kızı Katya 2013 yılında burada evlendi.

Esad Belgeleri

Panama Papers belgelerinde dikkat çeken bir diğer lider ise Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad oldu. Belgelerde Esad'a yakın aile bireylerinin servetleri gözler önüne seriliyor.

İddialara göre Suriye'de iş yapmak isteyen uluslar arası şirketler ilk olarak Esad'ın kuzeni Rami Makhlouf'a yönlendiriliyor. Yayınlanan belgelere göre kuzen Makhlouf, bu ilişkiden hatırı sayılır bir servetin de sahibi oluyor.

Birleşik Krallık Başbakanı David Cameron’un babası Ian

2010’da ölen Ian Cameron’un Panama’da Blairmore Holding adlı bir şirketi olduğu ortaya çıktı. Cameron, ülkesinde halkı zor durumda bırakan kemer sıkma politikaları uygularken şirket yatırımcılara “Birleşik Krallık sizden kurumlar vergisi veya gelir vergisi alamayacak” diye pazarlanıyordu. Şirketin 1998’deki değeri 60 milyon TL’ye denkti.

Arjantin Cumhurbaşkanı Mauricio Macri

Belgelere göre Macri’nin, babası Francisco ve kardeşi Mariano ile birlikte Bahamalar’da Fleg Trading adında bir şirketi bulunuyor. Macri bu şirketi mal beyanında göstermemişti.

Eski Irak Başbakanı İyad Allavi

Irak’ta Başbakanlık ve Cumhurbaşkanı Yardımcılığı yapmış olan Allavi’nin Panama’da şirketleri olduğu ve bu şirketler üzerinden biri 4.5 milyon TL değerinde olmak üzere İngiltere’de iki evi olduğu ortaya çıktı.

İzlanda Başbakan Sigmundur David Gunnlaugsson

Gunnlaugsson ve eşinin Virjin Adaları’nda Wintris adlı bir şirketleri ve bu şirketler aracılığıyla İzlanda’nın üç büyük bankasında 12 milyon TL civarında varlığı bulunuyor. Gunnlaugsson bu varlığını mal beyanında göstermemiş, bir söyleşide gazetecilerin sorusuna “Herhangi bir off-shore şirketim yok” demişti. Belgelerde, İzlanda Parlamentosu üyelerinin dörtte birinin off-shore şirketi olduğu gözüküyor.

Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz el-Suud

Kral Selman’ın Virjin Adaları’ndaki şirketleri aracılığıyla Londra’da 100 milyon TL değerinde ev satın aldığı ve bir futbol sahası büyüklüğünde lüks bir yatı olduğu ortaya çıktı.

Eski Katar Emiri Şeyh Hamad bin Halife es-Sani ve Eski Başbakan-Dışişleri Bakanı Hamad bin Jassim as-Sani

Sani 2014 yılında Mossack Fonseca aracılığıyla Virjin Adaları’nda bir off-shore şirketi aldı. Afrodille adlı şirketin Lüksemburg’da bir banka hesabı ve Güney Afrika’da iki şirkette hissesi bulunuyor. Sani’nin iki diğer şirketinin de Lüksemburg’daki Çin Bankası’nda hesapları var. Sani’nin şirketlerinin yüzde 25 hissesi de akrabası ve Katar’ın eski başbakanı ve dışişleri bakanı Şeyh Hamad bin Jassim as-Sani’ye ait. Eski başbakanın Virjin Adaları ve Bahamalar’daki şirketleri aracılığıyla İspanya limanlarında hisse ve 300 milyon dolarlık bir süper yat aldığı ortaya çıktı.

Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko

Ukrayna’da çikolata kralı olarak bilinen Proşenko’nun Prime Asset Capital adlı bir şirkette hisse sahibi olduğu belgelerde yer alıyor.

Eski Ürdün Başbakanı ve Savunma Bakanı Ali Abu a-Ragıp

Ragıp ve eşi Yusra’nın Virjin Adaları’ndaki Jaar Yatırım adlı şirketinin, İsviçre’deki Arap Bankası’nda hesapları olduğu ortaya çıktı. Çiftin Seyşeller’de de şirketleri bulunuyor ve bu şirketler üzerinden Ürdün’e çeşitli yatırımlar yapılıyor.

Eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın oğlu Kojo

Kojo’nun Londra’da 1.5 milyon TL değerinde bir evi bulunuyor. Kojo ve Kofi Annan daha önce 1998’de Kojo’nun sahip olduğu bir gıda şirketinin Irak’taki insani yardım programı ihalesini kazanmasının ardından yargılanmış ve aklanmıştı.

Eski Sudan Başkanı Ahmet Ali al-Mirghani:

Sudan’ın eski başkanının Virjin Adaları’ndaki Orange Star adlı şirket aracılığıyla Londra’da 1.5 milyon TL’lik bir ev aldığı ve şirketinin hisselerinin 7 milyon TL değerinde olduğu ortaya çıktı.

Pakistan Başbakanı Navaz Şerif ve ailesi:

Pakistan’da yıllardır siyasetin içinde olan Şerif’in çocukları çok sayıda off-shore şirkete sahip. Çocukları Meryem, Hüseyin ve Hasan’ın milyonlarca TL’lik hisselerinin yanı sıra İngiltere’de de ayrı ayrı evleri bulunuyor.

Birleşik Arap Emirlikleri Başkanı Halife bin Zayid El Nahyan:

Dünyanın en zengin insanları arasında yer alan Şeyh Halife’nin Virjin Adaları’nda Mossack Fonseca aracılığıyla kurduğu 30’dan fazla off-shore şirket ile çeşitli yatırımlar gerçekleştirmiş. Londra’da emlak alımına ayırdığı para 4.5 milyar TL’yi buluyor.

Arjantinli Futbol Yıldızı Messi

Vergi kaçırdıkları mahkemece ispat edilen ve para cezası alan Lionel Messi ile babası Jorge Messi'nin de Panamalar'da Mega Star Enterprises ismiyle bir offshore şirketini 2013'te kurdukları ve o dönemden bu yana aktif olarak şirketi kullandıkları belirtildi.

FIFA tarafından futbol aktivitelerinden men edilen eski UEFA Başkanı Michel Platini'nin de Panama'da 2007 yılında bir offshore şirketi kurduğu ve o günden bu yana sık sık hesabının mali hareketleri olduğu belirtildi.

Michel Platini, FIFA'dan 2011 yılında aldığı 2 milyon dolarlık kuşku çeken ücret nedeniyle ceza almıştı.

Ayrıca, Premier Lig'de Leicester forması giyen Leonardo Ulloa ile birlikte eski Manchester United ve Real Madrid oyuncusu Gabiel Ivan Heinze'nin de Panamalar'da offshore şirketi olduğu yazıldı.

Panama Papers Nedir?

Panama merkezli Mossack Fonseca’ya ait 40 yıllık özel belge ve dokümanların internete sızmasıyla birlikte, offshore hesaplarda servetlerini saklayan siyasi liderler, sanatçılar ve suç çetesi liderlerini ifşa eden belgelere Panama Papers (Panama belgeleri) adı verildi.

MOSSACK FONSECA

Mossack Fonseca şirketi, iki ortağın kurduğu bir şirket: Jurgen Mossack ve Ramon Fonseca. Mossack’ın babası İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’da Nazi Partisi’nin Waffen SS’inin bir parçasıydı. 1960’larda Panama’ya geldikten sonra CIA tarafından kendisine verilen Küba’daki komünistlere yönelik casusluk yapma faaliyetine başladı.

Oğul Jurgen Mossack üniversitede hukuk okuduktan sonra Londra’da MBA yapmış bir işadamı olarak başladı kariyerine. 1977’de Panama’ya döndükten sonra kendi hukuk şirketini kurdu. Şirketi 1986’da Ramon Fonseca’nın şirketiyle birleştirdi. Ramon Fonseca ise saygın üniversitelerden London School of Economics’te okumuş, 6 yıl boyunca Birleşmiş Milletler’in Cenevre’deki merkezinde çalışmıştı. Fonseca, gelecekte ünlü bir romancı ve Panama başkanının danışmanı olacaktı.

Mossack’ın şirketi ilk yıllardan kirli işlere karışmaya başlamıştı. 1983’te Britanya tarihinin en büyük ikinci soygununda Londra’nın Heathrow Havaalanı’nda 40 milyon dolarlık altının çalınmasının ardından Mossack Panama’da Gordon Parry adına bir off-shore şirket kurdu. Parry 1992 yılında soygunda çalınan parayı aklama suçundan hüküm giyecek isimdi. Parry hüküm giyse de Mossack Parry’nin sermayesini korumaya devam etti. İkili, sonraki yıllarda Meksikalı uyuşturucu çetesi Rafael Caro Quintero gibi çok sayıda kişi için off-shore şirket kurmaya devam etti.

Belgelere göre şirket, Rusya’da yetimhanelerde kalan 13-18 yaş arası kızları kaçırıp önce tecavüz eden, ardından da seks ticareti mafyasına satan işadamlarına da yardımcı oldu. Şirkete, çalıştıkları işadamının bir pedofil olduğu bilgisi geldiğinde “Bu konu bizi yasal olarak bağlamaz, bizimle olan işlerini yetkililere bildirme yükümlülüğümüz yok” diyerek bu işadamıyla çalışmaya devam ettiler.

Uganda’da petrol açısından zengin bir toprağı satmak isteyen toprak sahipleri bu satışı Mossack Fonseca aracılığıyla off-shore şirketler üzerinden gerçekleştirerek 1.2 milyar TL değerinde vergi kaçırdı. Nüfusun üçte birinin günde 1.25 dolardan daha az gelire sahip olduğu Uganda’da bu para, hükümetin yıllık bütçesinden daha fazlaydı.

Vergi Cennetlerindeki 32 Trilyon Dolar!

Panama, Virjin Adaları, Cayman Adaları gibi çok sayıda vergi cenneti ülke, dünyanın dört bir yanında servetlerini gizlemek ve vergi ödemek istemeyen ultra zenginler için birer sermaye sığınağı görevi görüyor. Üstelik bu durum yeni değil: Büyük Buhran döneminde bile ABD sermayesi Panama’yı tercih ediyordu.

BM, IMF, Dünya Bankası ve 139 ülkenin merkez bankasının verilerinden yararlanılarak yapılan bir araştırmaya göre vergi cennetlerindeki sermayenin miktarı 21-32 trilyon dolar, yani 60-90 trilyon TL civarında. Bu, Türkiye’nin yıllık GSYİH’inin yaklaşık 40 katı, ABD ve Çin ekonomilerinin yıllık GSYİH’inin toplamından daha fazla bir servete denk düşüyor.

Dünya Bankası’nın bir diğer araştırmasında, dünyadaki en büyük 213 yolsuzluğun yüzde 70’inde off-shore şirketlerin kullanıldığı ortaya çıkmıştı.

Üstelik vergi kaçırmak için yapılan bu kirli işler yalnızca vergi cenneti ülkelerde gerçekleşmiyor. ABD içinde bile vergi kaçırmaya uygun yerler var: Örneğin Delaware. Delaware kentinde insandan daha fazla şirket bulunuyor ve ABD’nin en büyük 500 şirketinin yüzde 60’ı merkezini bu kente gösteriyor. Delaware’de herhangi bir kimliğe ihtiyaç duymadan şirket kurmak mümkün. Gazeteci Natasha Del Toro, Delaware’e giderek, sahibinin kedisi Suki olduğu bir şirketi yasal bir şekilde 5 dakikada kurmuştu.