Türkiye’de ve dünyada kadın siyasetçiler

KAMİL ERYAZAR Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından yayınlanan “Siyasette Kadın 2017” haritasına göre, tüm dünyada hükümet ve parlamentolardaki kadınların sayısı 2016’da düştü. T&u...

Türkiye’de ve dünyada kadın siyasetçiler (6 Nisan 2017)

KAMİL ERYAZAR

Birleşmiş Milletler Kadın Birimi (UN Women) ve Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından yayınlanan “Siyasette Kadın 2017” haritasına göre, tüm dünyada hükümet ve parlamentolardaki kadınların sayısı 2016’da düştü.

Tüm dünyada parlamentolarda kadın vekillerin ortalaması 2015’te 22,6 iken, 2016’da 23,4’e çıktı.

Bianet’te yayınlanan BM raporuna göre, devlet başkanı ve hükümet başkanı kadın olan ülke sayısı 2015 yılında 19 iken, 2016 yılında da 17’ye düştü. Şu anda tüm dünyada kadın devlet başkanlarının oranı yüzde 7,2. Kadın hükümet başkanlarının oranı ise yüzde 5,7.

Meclis başkanı kadınların oranı ise tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşarak yüzde 19,1 olarak gerçekleşti.

Mecliste kadın oranı ortalaması yüzde 23,4

Mecliste kadın oranının en yüksek olduğu bölge yüzde 41,7’lik oranla İskandinav ülkeleri. Mecliste kadın oranları şöyle:

Kuzey ülkeleri: yüzde 41,7.

Amerika (Kuzey ve güney toplam): yüzde 28,3.

Avrupa (Kuzey ülkeleri hariç): yüzde 25.

Sahra altı Afrikası: yüzde 23,8.

Asya: yüzde 19,6

Arap ülkeleri: yüzde 18,9.

Pasifik: yüzde 15.

Kadınların parlamentodaki temsili sıralamasında ise Ruanda yüzde 61,3 oranıyla birinci sırada, Bolivya yüzde 53,1 oranıyla ikinci sırada, Küba yüzde 48,9 ile üçüncü sırada yerini alıyor.

Türkiye’de Meclis’te kadın oranı ise yüzde 14,9. Türkiye 82 kadın vekille 186 ülke arasında 132. sırada yer alıyor. Ancak bu 82 kadın vekilden beşi şu anda cezaevinde tutuluyor.

Kadın bakanlar çevre ve sosyal politikalara bakıyor

Dünya genelinde kadın bakan sayısı ise 730’dan 732’ye yükselerek yüzde 18,3 oranına ulaştı.

Kadın bakanların yüzde 14,7’si çevre, doğal kaynaklar ve enerji alanında; yüzde 13,9’u sosyal politikalar;  yüzde 13,3’ü aile, çocuk, gençlik, yaşlılar ve engelliler; yüzde 9,2’si ise kadın meseleleri ve cinsiyet eşitliği alanında görev yapıyor.

En az kadın bakan oranının olduğu alanlar ise sırasıyla bilgi ve medya, parlamento işleri, nüfus ve milli güvenlik.

Bulgaristan, Fransa, Nikaragua, İsveç ve Kanada’da bakanlık düzeyindeki pozisyonların yüzde 50’sinde kadınlar bulunuyor. Bulgaristan yüzde 52,9 kadın bakan oranıyla kadınların siyasetteki temsili açısından dünya ülkeleri arasında birinci sırada yer alıyor.

Türkiye ise tek kadın bakanıyla, 193 ülke arasında 168. sırada.

TÜRKİYE’DE VE MECLİS’TE ‘KADININ ADI YOK’!

Son olarak 1 Kasım 2015’de yapılan 26. dönem erken genel milletvekili seçim sonuçlarına göre, Meclis’teki kadın milletvekili sayısı daha da azaldı.

7 Haziran 2015’de Meclis'e 98 kadın milletvekili girerken, 1 Kasım’da sayı 82'ye düştü. Kadın milletvekillerinin partilere göre dağılımı ise şöyle gerçekleşti: AKP 35, CHP 21, HDP 23, MHP 3.

26. TBMM Dönemi’nde milletvekillerinin yüzde 14,9’unu kadınlar, yüzde 85,1’ini erkekler oluşturdu. 25. TBMM döneminde kadın milletvekili oranı yüzde 17,6 idi.

81 ilden 43’ünden, yani Türkiye’deki illerin yüzde 53’ünden hiç kadın milletvekili çıkmadı.

Birleşmiş Milletler verilerine göre, tüm dünyada kadın milletvekili oranının ortalaması yüzde 23,4. Meclis’te kadın erkek eşitliğinde Türkiye ise dünyada 186 ülke arasında 132. sırada yer alıyor.

En yüksek kadın milletvekili oranı yüzde 38,9 ile HDP’de. Meclis’e giren 59 HDP’li milletvekilinden 23’ü kadın.

134 milletvekilinde 21’i kadın olan CHP yüzde 15,5 ile ikinci sırada yer alıyor. AKP’deki kadın milletvekili oranı ise yüzde 15,5’ten yüzde 11’e düştü. AKP’de 317 vekilden sadece 35’i kadın.

Avrupa ülkelerindeki kadın milletvekili sayıları

DÜNYADA DURUM

Dünya ortalamasında parlamentolardaki kadın temsilcilerin oranı yüzde 23,4 iken Ruanda’da bu rakam şaşırtıcı biçimde yüzde 61,3’e yükseliyor.

Afrika kıtasının orta bölümünün doğusunda küçük bir ülke olan Ruanda’da normalde meclise seçilen kadınların oranı yüzde 22 iken, soykırımı sonrasında, ülkede hayatta kalan nüfusun yüzde 70'inin kadınlardan oluşması sonucu, parlamentonun da yüzde 61,3’ünü oluşturdular. Bu sonuçta, ülkede daha önceki yüzde 30’luk ‘kadın kontenjanı’nın da etkisi olduğu belirtiliyor.

Ruanda’dan sonra ikinci sırada, güneybatı Avrupa'da Pirene Dağları'nda yer alan, denize kıyısı olmayan, Fransa ve İspanya arasında yine küçük bir ülke olan Andorra var. 468 km² yüzölçümü ve 80 bin nüfuslu bu mini ülkenin parlamentosunun yarısını kadınlar oluşturuyor.

Hemen arkasından ise yüzde 53,1 ile Bolivya ve yüzde 48,8 ile Küba geliyor.

ABD’de ise parlamento koltuklarını sadece yüzde 19,3’ünde kadınlar oturuyor ve dünya genelinde 100. sırada yer alıyor.

Katar, Yemen ile Okyanusya ülkeleri Mikronezya ve Vanuatu’da ise hiç kadın milletvekili yok.

Aşağıdaki tablo, Ağustos 2015 verileri ile ulusal parlamentolarda en çok kadınların olduğu ülkeleri ve yüzdelerini gösteriyor.