1 Mayıs 2014’te Türkiye İşçi Sınıfı Profili

İşçilerin sadece yüzde 9.1’i sendikalı ve yüzde 62.7’si hiç tatil yapmamış. Gezici Araştırma Şirketi tarafından Vatan gazetesi için yapılan “İşçi Profili ve Yaşam Biçimi” araştırması sonuçları yayınlandı. Raporda çalışma koşulları, insan hakları, gelir ve ref...

1 Mayıs 2014’te Türkiye İşçi Sınıfı Profili (1 Mayıs 2014)

İşçilerin sadece yüzde 9.1’i sendikalı ve yüzde 62.7’si hiç tatil yapmamış.

Gezici Araştırma Şirketi tarafından Vatan gazetesi için yapılan “İşçi Profili ve Yaşam Biçimi” araştırması sonuçları yayınlandı. Raporda çalışma koşulları, insan hakları, gelir ve refah düzeyi, işçi sağlığı ve iş güvenliği, sendikalaşma, toplumsal yaşam, demokrasi ve daha pek çok konuda çok çarpıcı bilgiler yer aldı.

Türkiye’nin en çok güvenilen ve 30 Mart yerel seçim sonuçlarını en yakın tahmin eden araştırma şirketlerinden biri olan Gezici Araştırma Şirketi’nin “İşçi Profili ve Yaşam Biçimi” araştırması sonuçları:

Çalışan kadınların yüzde 40.3’ünün, çalışan erkeklerin yüzde 30.6’sının ve genel olarak çalışan işçilerin yüzde 35.4’ünün SGK’sı yok.

Eğitim, hane geliri azaldıkça ve yaş arttıkça hayır yanıtları artmaktadır.

Kadınlar geleneksel kadın mesleklerinde yoğunlaşmaktadırlar. Daha düşük statülü ve ücretli işlerde çalışmaya razı olmalarından dolayı bu işler süreli ve geçici çalışmaya bağlı kılmakla beraber sosyal güvencesizliği de beraberinde getirmektedir.

Çalışan İşçilerin;

Yüzde 75’i erkek nüfustur.

Yüzde 72’si lise altı eğitimlidir.

Yüzde 60’ı ücretli, maaşlı ve sabit bir işte çalışmaktadır.

Yüzde 21.2’si tarım işçisidir.

Yüzde 13.2’si ücretsiz aile işçisidir.

Yüzde 72.6’sı ‘1-9 kişi arası’ çalışanı olan işyerlerinde çalışmaktadır.

Yüzde 18.2’sinin ek bir işi vardır.

Yüzde 27.8’i mevcut işini değiştirmek istiyor.

Yüzde 19.4’ü mevcut işine ek olarak bir iş aramaktadır.

Kadınların yüzde 63.7’si, erkeklerin ise yüzde 39,6’sı çalıştığı işten memnun olmadığını ifade etmektedir.

SGK’sı olmadan çalışan kadınların yüzde 88,6’sı çalıştığı isten memnun değil.

Yaş yükseldikçe, işinden memnun olanların oranı da azalmaktadır. Aylık gelir ve eğitim yükseldikçe, işinden memnunum diyenlerin sayısı artıyor. Kadınların işlerinden memnun olmamasının nedenlerinin başında, yaptıkları işin erkekler tarafından meslek olarak görülmeyen, işçi bulmakta zorluk çekilen ağır şartlardaki işler olmasıdır.

Çalışan kadınların yüzde 74.2’si, erkeklerin ise yüzde 62.7’si işini kaybetme korkusu yaşamaktadır. Genel olarak çalışan işçilerin yüzde 68.4’ü işini kaybetme korkusu yaşamaktadır.

Eğitim seviyesi arttıkça ve yaş düştükçe işini kaybetme korkusu oranı azalmaktadır. SGK’sız kadınların bile işini kaybetme korkusu taşıması kadınların çaresizliğini ifade etmektedir. Eğitim ve maddi gelir düştükçe korku oranı artmaktadır.

Genel olarak çalışan işçilerin yüzde 62.6’sı 1 Mayıs İşçi Bayramı’nın anlamını biliyor. Kurumsal kurumlarda çalışan işçilerin yüzde 80’ni, sendikaya kayıtlı işçilerin yüzde 95,6’sı 1 Mayıs İşçi Bayramı’nın anlamını biliyor. Batıdan doğuya doğru gidildikçe hayır cevapları artmaktadır. Tarım işçilerin ve aile işçilerinin yüzde 89,7’si 1 Mayıs İşçi Bayramı’nın anlamını bilmiyor.

Gezici Araştırma Başkanı Murat Gezici: Türkiye’de çalışanların sadece yüzde 9.1’i bir sendikaya kayıtlı. (Bu oran 12 Eylül 1980 askeri darbesi öncesi yüzde 50’ydi)

Sendikalı olma şartı bir işveren yanında çalışmak, 16 yaşını geçmiş tüm işçiler noter üzerinden sendikaya kayıt yaptırabiliyor. Fakat sendikaya kayıt olma oranı ülkemizde oldukça düşük orandadır.

Sendikaya üyeliği olan işçilerin yüzde 87’si 50 kişinin üzerinde çalışanı bulunan kurum ve kuruluşlarda çalışan işçiler oluşturmaktadır.

1980 öncesinde çalışan sayısı 3 milyona yaklaşırken sendikalı sayısı 1,5 milyon iken, 30 yılda nüfus, çalışan işçi sayısı ve ülke sanayisi büyümüş olmasına rağmen, sendikalı işçi sayısı giderek düşmüştür.

Genel olarak işçilerin yüzde 43.1’i özgürce sendika seçme hakkının olmadığını söylemektedir. Eğitim ve maddi gelir arttıkça evet cevapları artmaktadır. 50 kişinin üzerinde çalışanı bulunan firmadaki işçilerin yüzde 77.6’sı hayır cevabı verdi.

Genel olarak işçilerin yüze 56.2’si işten atılma korkusuyla sendikalı olmamaktadır. Gerek duymuyorum diyenler kim diye baktığımızda üst düzey yöneticiler, eğitim ve gelir seviyesi yükseldikçe gerek duymuyorum diyenler artmaktadır.

İşçilerin yüzde 54.3’ü işverenle bir sorun yaşadığında adalete taşımayı düşünmüyor, adaletli bir sonuç alacağına inanmıyorum diyenlerinin yüzde 45.7’si bu soruya hayır demiştir. Eğitim ve maddi gelir arttıkça evet cevapları artmaktadır. İş statüleri yükseldikçe evet cevapları da artmaktadır. Batıdan doğuya doğru gidildikçe hayır cevapları artmaktadır. Kadınlar erkeklere oranla hayır cevapları oldukça yüksektir.

Genel olarak işçilerin yüzde 27.5’i kendisini toplumun bir ferdi olarak hissetmiyor. Batıdan doğuya doğru gidildikçe hayır cevapları artmaktadır. Tarım işçilerin ve aile işçilerinin yüzde 82’si ve ilköğretim mezunu altındaki işçilerin yüzde 68’i hayır cevabını vermekte. Eğitim ve maddi gelir arttıkça evet cevapları artmaktadır. İş statüleri yükseldikçe evet cevapları da artmaktadır. Batıdan doğuya doğru ve Büyükşehirden kırsala doğru gidildikçe hayır cevapları artmaktadır. Kadınlar erkeklere oranla hayır cevapları oldukça yüksektir. Bir sendikaya üyeliği olan işçilerin yüzde 95,6’sı kendini toplumun bir ferdi olarak görmektedir.

İşçilerin yüzde 30’u evlerinden dışarı çıkmadıklarını ifade etmektedir. Evden dışarı çıkmayan işçilerin eğitim ve hane geliri oldukça düşüktür aynı zamanda çoğunluğunun ağır işlerde çalışan işçiler olduğunu görmekteyiz. Hane geliri arttıkça ve eğitim seviyesi arttıkça sosyal aktivite amaçlı dışarıya çıktığını ifade etmektedir. ‘4 gün’ cevaplarını Ege ve Marmara bölgesi oldukça yüksek oranda vermektedir.

Gezici Araştırma Şirketi Genel Müdürü Murat Gezici: İşçilerin yüzde 62,7’si hiç tatil yapmadığını söylemekte, eğitim ve maddi gelir arttıkça evet cevapları artmaktadır. İş statüleri yükseldikçe evet cevapları da artmaktadır. Batıdan doğuya doğru ve Büyükşehirden kırsala doğru gidildikçe hayır cevapları artmaktadır. Kadınlar erkeklere oranla hayır cevapları oldukça yüksektir. Sendikaya üye olan işçilerin yüzde 70’i tatile gittiğini söylemektedir.

İşçilerin yüzde 67.7’si hayatından mutlu değil. Batıdan doğuya doğru gidildikçe hayır cevapları artmaktadır. İlköğretim ve altındaki çalışan işçilerin yüzde 80’ni hayatından mutlu değil. Eğitim ve maddi gelir arttıkça evet cevapları artmakta. Sendikalı işçilerin yüzde 80,2’si hayatından mutlu.

İşçilerin yüzde 71.1’i gelecekten umutlu değil. SGK’sız işçilerin yüzde 87’si umutlu değildir. Eğitim ve maddi gelir arttıkça umutlu işçilerin sayısı artmaktadır. Tarıma dayalı işçilerin neredeyse tamamı umutlu değil.

Örneklemin seçilmesinde, çok aşamalı – tabakalı – tesadüfi yöntem, görüşülecek deneklerin belirlenmesinde ise, cinsiyet ve yaş kotası uygulanmıştır. Araştırma sonuçları gerek sahada, gerekse bilgisayar ortamında çeşitli kontrollere tabi tutulmuş, elde edilen bulguların tutarlılığı gözlemlenmiştir. Araştırmanın hata payı güven sınırları içerisinde yüzde 1,5’dir. Çalışmanın yürütüldüğü 36 il şöyledir; Adana, Afyon, Ankara, Antalya, Aydın, Batman, Bolu, Bursa, Balıkesir, Bingöl, Çanakkale, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Eskişehir, Erzurum, Gaziantep, Hatay, İçel, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Kahramanmaraş Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Ordu, Sakarya, Samsun, Trabzon, Van, Yalova ve Zonguldak.